Қылмыс – ел дамуын тежейтін басты бөгеттердің бірі. Жолда кездесетін ұрлық, көшеде орын алатын әйнек сындыру, тіпті отбасылық зорлық-зомбылық – барлығы қоғамдағы сенім мен қауіпсіздікті шайқауы мүмкін. Қазақстанда бұл бағыттағы шаралар күшейтілуде. Президент Тоқаев 2025 жылы құқық қорғау органдарына жиналған кеңесте: «Біз қылмыс деңгейін едәуір төмендеттік, бірақ алда тұрған қауіптер де көп» деді.

(Сурет: egemen.kz)

Шын мәнінде, көп көрсеткіш бойынша қылмыс төмендеді: қоғамдық орындардағы қылмыс шамамен 80 %-ға азайғаны туралы заң жүйесіндегі деректер бар. Бұған қоса, әйелдер мен балаларға қатысты зорлық-зомбылық 30 %-ға төмендеді. Президент бұл өзгерісті атап өтіп: «Біздің қоғам өзгеріп келеді, азаматтар қатыгездікке төзбеушілік танытуда» деді.

Алайда тек статистика жеткіліксіз. Тоқаевтың негізгі талаптарының бірі – заң үстемдігін сақтау. Ол: «Егер құқық қорғау органдарының жұмысы азайып кетсе, қылмыстың жаңа толқыны қайталанады» деді. Бұл тұрғыда мемлекет қылмыспен күресте профилактика мен ағарту жұмысын да айналып өтпейді – жасөспірімдер арасында құқықтық мәдениет қалыптастыру, азаматтардың құқық-жауапкершілігін арттыру негізгі қағидалар қатарында.

Сонымен қатар, Тоқаев қылмыс пен ұлттық қауіпсіздік арасындағы байланысты да ашық айтты: «Коррупция – ұлттық қауіпсіздікке тікелей зиян келтіретін фактор» деді. Бұл сөздер қылмысты тек жеке құқық бұзушылық ретінде қараудан асып, оның мемлекеттік деңгейдегі салдары бар екенін көрсетеді. Коррупция, трансұлттық қылмыс, терроризм – бұлардың бәрі ортақ қауіп ретінде қабылданған.

Осындай тұрғыдан алғанда, Қазақстан қылмыспен күресті жандандыруда: заң жүйесін модернизациялап, құқық қорғау органдарының жұмыстарын жетілдіруде, әрі қоғамды белсенді қатыстыруда. Қылмыс деңгейіндегі төмендеу – оң көрсеткіш болса да, мемлекет үнемі алда тұрған қауіптерді ескере отырып, қол қусырып қалмауды аңғартады.

Осылайша, қылмысты азайту мен оны түпкілікті жою бағытындағы шаралар – мемлекеттің азаматтарына деген негізгі міндеті. Әрбір азаматтың құқықтары мен қауіпсіздігі қамтамасыз етілсе, қоғам сенімді әрі тұрақты болмақ. Закон үстемдігі мен азаматтық сананың үйлесімі – қылмыспен күрестің шынайы серігі.

Mezgil.kz